PFAS zijn chemische stoffen die worden gebruikt om producten waterafstotend, vetafstotend of vuilafstotend te maken. Denk aan regenkleding die geen druppel doorlaat of een pan waarin niks blijft plakken. Handig, maar er zit ook een keerzijde aan. Sommige PFAS zijn namelijk schadelijk voor je gezondheid en blijven heel lang in het milieu en in je lichaam aanwezig.
We snappen heel goed dat je graag antwoord wilt op de vraag, wat is pfas. Daarom proberen we je het aan de hand van een aantal voorbeelden, zo goed mogelijk uit te leggen.
Wat is Teflon
Een bekende vorm van PFAS is Teflon, dat je misschien kent van pannen met een antiaanbaklaag. Ook al is Teflon zelf niet per se gevaarlijk bij normaal gebruik, het hoort wel bij de familie van PFAS en valt dus onder dezelfde zorgen als het gaat om gezondheid en milieu. Reden genoeg om ook hier kritisch naar te (blijven) kijken. Het wil niet zeggen dat iedere pan hiervan gemaakt is. Sterker nog, steeds meer pannen zijn juist niet gemaakt van en met teflon.
Waar worden PFAS in gebruikt?
PFAS worden in veel verschillende producten verwerkt. Niet omdat het leuk klinkt, maar omdat ze bepaalde eigenschappen hebben die in de industrie handig zijn. Zo zitten ze in blusschuim, ski-wax, smeermiddelen, impregneermiddel, regenkleding, tapijten, bakpapier, pizzadozen en soms zelfs in cosmetica zoals zonnebrandcrème. De stoffen zorgen ervoor dat deze producten beter bestand zijn tegen water, vuil of hitte. Dat betekent niet dat elk product in deze categorie per definitie PFAS bevat. Sommige fabrikanten gebruiken inmiddels alternatieven. Je kunt het gewoon navragen bij de fabrikant. Die is zelfs verplicht om binnen 45 dagen gratis te laten weten of er PFAS in het product zit.
Zitten PFAS altijd vast in een product?
Nee, dat is afhankelijk van het soort product. In sommige gevallen zitten de stoffen ‘vast’, zoals bij pannen of regenkleding. Bij verkeerd gebruik of fout afval scheiden kunnen die PFAS alsnog vrijkomen. Bij andere producten, zoals ski-wax of blusschuim, komen de stoffen direct vrij tijdens gebruik. Dat maakt het risico op blootstelling groter, vooral als je die producten vaak gebruikt.
Zijn PFAS altijd schadelijk?
Bij normaal gebruik van producten met PFAS zijn de risico’s volgens het RIVM klein. Maar het wordt wel een probleem als je er langere tijd veel aan wordt blootgesteld. PFAS breken nauwelijks af, waardoor ze zich stapelen in je lichaam en in de natuur. Ze kunnen zich via lucht, water en grond verspreiden en zo in de voedselketen terechtkomen. Planten, dieren en uiteindelijk mensen krijgen die stoffen dus gewoon binnen.
Wat kun je zelf doen?
Je kunt niet alles voorkomen, maar je kunt wel slimme keuzes maken. Vraag bijvoorbeeld na of een product PFAS bevat. Kies vaker voor producten met keurmerken of zonder toegevoegde coatings. Gebruik spullen op de juiste manier en gooi ze weg zoals het hoort. Op waarzitwatin.nl vind je daar handige info over. Bij twijfel kun je altijd checken in de Afvalscheidingswijzer hoe je iets moet weggooien.
Foto's
