Landelijk – Uit nieuw onafhankelijk onderzoek blijkt dat het stroomstootwapen (SSW), dat de politie sinds 2022 gebruikt, zelden leidt tot ernstige verwondingen. Dit bevestigt dat de inzet van het SSW in de Nederlandse politiepraktijk niet afwijkt van de relatief lage risico-inschatting op basis van buitenlands onderzoek en ervaringen.
De Gezondheidsmonitor SSW, uitgevoerd door onderzoeksinstituut Nivel en de onderzoeksgroep forensische geneeskunde van GGD Amsterdam, analyseerde drie jaar lang alle inzetten van het stroomstootwapen om beter te begrijpen wat de gezondheidseffecten zijn op de getroffen personen.
De uitkomsten zijn helder: in 94 procent van de beoordeelde gevallen was er geen of slechts licht letsel. Bij de overige 6 procent van de incidenten was medische hulp noodzakelijk, meestal vanwege botbreuken of vastzittende pijltjes. ‘Deze resultaten bevestigen wat we in de praktijk en eerdere studies al zagen: het stroomstootwapen is een veilig geweldsmiddel dat agenten helpt om gevaarlijke situaties af te wenden of te de-escaleren en tot succesvolle aanhouding te komen zonder ernstig letsel’, reageert Peter Holla, portefeuillehouder Geweld bij de politie.’
Elfhonderd inzetten
Het wapen werd tussen 2022 en 2024 jaarlijks zo’n elfhonderd keer ingezet, vooral bij gevaarlijk of agressief gedrag of wapengebruik. In veel gevallen ging het om incidenten op straat of in woningen. In bijna de helft van de gevallen combineerden agenten het stroomstootwapen met andere geweldsmiddelen zoals fysiek geweld of pepperspray. Personen jonger dan 18 of ouder dan 56 komen relatief zeldzaam in aanraking met het stroomstootwapen (5 procent van de incidenten in beide groepen). Gemiddeld werd per inzet 4,4 seconden stroom afgegeven; meestal vijf seconden of minder. In 99 procent van de inzetten lag de afgegeven stroom tussen de 0 en 15 seconden stroom. Dat duidt op zorgvuldig en terughoudend gebruik van het stroomstootwapen door agenten.
Alertheid bij kwetsbare groepen
Volgens de onderzoekers zijn er aanwijzingen dat bepaalde groepen – zoals jongvolwassenen (18–25 jaar) en mensen met onbegrepen gedrag – een iets verhoogd risico hebben op valletsel. Geslacht, locatie of combinatie met andere geweldsmiddelen bleken geen invloed te hebben op de kans op letsel door het stroomstootwapen.
Geen causaal verband
In de afgelopen drie jaar waren er zes overlijdensgevallen in de context van politieoptreden, waarbij ook het stroomstootwapen is ingezet. In deze zaken is geen causaal verband vastgesteld tussen het gebruik van het stroomstootwapen en het overlijden, met uitzondering van één geval. In deze ene specifieke casus geeft de Rijksrecherche aan dat door de forensisch-patholoog is vastgesteld dat het stroomstootwapen “mogelijk, in geringe mate” een rol zou hebben gespeeld. In andere gevallen werd het wapen uitgesloten als doodsoorzaak.
Operationele meerwaarde
Naast de geringe kans op letsel blijkt uit ander onderzoek (eerdere GDPA-cijfers geweld door politieambtenaren) dat het stroomstootwapen een sterke afschrikwekkende werking kent: in ruim twee derde van de gevallen volstond het om alleen te dreigen met het wapen, zonder dat het daadwerkelijk werd gebruikt. Dat heeft een grote meerwaarde in effectief, de-escalerend en veilig politieoptreden in direct dreigende gevaarsituaties.
Transparant en zorgvuldig
Met dit onderzoek geeft de politie opvolging aan het verzoek van de toenmalige minister van Justitie om bij te dragen aan het vergaren van meer wetenschappelijke kennis rond gezondheidseffecten van het stroomstootwapen. De politie onderschrijft de onderzoeksresultaten en blijft zich bewust van de noodzaak op een professionele en terughoudende manier om te gaan met het wapen. ‘We blijven transparant over de effecten om het vertrouwen van de samenleving te behouden’ stelt Holla. ’De insteek blijft dat het stroomstootwapen in veel gevallen juist ernstiger letsel helpt voorkomen.’
Foto's
