Groningen – Veel ouderen hebben moeite om de snelle digitalisering bij te houden. Nog steeds ervaren veel van hen het internetbankieren als een uitdaging. Het is ook niet niets om je hele vermogen toe te vertrouwen aan een virtuele bank.
Aan de andere kant krijgen ze regelmatig nieuwsberichten onder ogen waarin melding wordt gemaakt van cybercriminaliteit en internetoplichting. Hun wantrouwen jegens het internet is dus best gerechtvaardigd.
Snelle ontwikkelingen
Dit jaar zullen we definitief afscheid gaan nemen van de papieren acceptgiro’s. Vooral ouderen en mensen die gewend waren aan de acceptgiro’s zullen hier last van hebben, erkent voormalig minister van Financiën Wopke Hoekstra. Seniorenorganisatie KCO-PCOB kan dit beamen. Daar kwamen talloze berichten binnen van ouderen die zich zorgen maken over de toekomst van het bankieren. Een koppel van 88 jaar schreef bijvoorbeeld: “Wij ontberen namelijk zowel de apparatuur als de vaardigheden die voor de door de bank voorgestelde digitale werkwijzen zijn vereist.”
Deze opmerking is tekenend voor de manier waarop veel ouderen tegen de toenemende digitalisering aankijken. Ze worden gedwongen om mee te gaan in deze ontwikkeling, want tegenwoordig moet zowat alles via het internet geregeld worden. Bankzaken, maar ook het aanvragen van een toeslag, het vernieuwen van een paspoort en het maken van een afspraak met de huisarts. Een grote groep mensen voelt zich onvoldoende voorbereid op deze overgang. Ook maken ze zich zorgen over de manier waarop er met al deze vertrouwelijke gegevens, zoals medische dossiers en internetrekeningen, wordt omgegaan.
Angst voor hackers
Uit het Grote Angstonderzoek van KCO-PCOB bleek dat de angst om gehackt te worden bij ouderen op nummer 1 staat. Liefst 40% van de respondenten gaf aan zich online niet veilig te voelen. De angst voor hackers is zelfs groter dan de angst voor het krijgen van gezondheidsproblemen en het krijgen van dementie. Opvallend is ook dat de angst voor hackers in de afgelopen drie jaar enorm is toegenomen. De vele onheilspellende berichten in media zijn hier voor een groot deel debet aan.
Aantal slachtoffers
De angst om gehackt te worden is wel degelijk gegrond. Uit de cijfers van het CBS bleek dat liefst 34.670 mensen van 65 jaar en ouder tussen 2018 en 2021 slachtoffer werd van cybercrime. De meeste slachtoffers vielen echter binnen de leeftijdscategorie van 25 tot 45 jaar (105.530). Hoewel de groep ouderen minder hard getroffen lijkt, blijft het een significant aantal.
Om dit aantal te verminderen, heeft de KNO-PCOB in 2021 de Maand van Senioren en Veiligheid in het leven geroepen. In april worden er verschillende activiteiten georganiseerd en campagnes gevoerd om het online vertrouwen van ouderen te vergroten. Er wordt daarbij nauw samengewerkt met het Ministerie van Veiligheid en Justitie. In eerdere edities werd onder meer een toolbox gelanceerd, werden webinars aangeboden over spoofing en was er een ansichtkaartencampagne georganiseerd. Ook op de facebookpagina van KNO-PCOB zullen de hele maand tips over online veiligheid verschijnen.
Aan de slag
In de tussentijd kunnen mensen ook zelf aan de slag met het vergroten van hun online veiligheid. In principe staat of valt alles met een veilige internetverbinding. Daarmee kan voorkomen worden dat hackers gegevens onderscheppen of dat een computer geïnfecteerd raakt met virussen. Aan de andere kant is het ook belangrijk om het delen van gegevens te beperken. Daaronder vallen bijvoorbeeld betaalgegevens, wachtwoorden en BSN-nummers, maar ook een IP-adres bevat veel informatie. Het IP-adres is te achterhalen door ‘wat is mijn IP’ in een willekeurige zoekmachine te typen. De code die dan verschijnt is een unieke code waarmee het apparaat wordt geïdentificeerd, inclusief de locatie.
Een eenvoudige manier om twee vliegen in één klap te vangen, is het inschakelen van een VPN. Weer een moeilijke term, maar toch één die het waard is om te bezigen. Het vergt niet veel meer dan het verplaatsen van een schuifbalk. Uitgewisselde gegevens worden gecodeerd, zodat hackers ze niet meer kunnen lezen. Het IP-adres wordt afgeschermd, zodat gegevens niet meer te herleiden zijn tot de oorspronkelijke verzender. En het beschermt ook nog eens tegen virussen en malware.
Alert op fraude
Daarnaast blijft het van natuurlijk van groot belang om zelf alert te blijven. Tegen marktplaatsfraude en phishing kan geen enkele VPN of antivirusprogramma op. Marktplaatsfraude houdt in dat iemand een artikel vooraf betaalt, maar nooit ontvangt. En de verkoper is met de noorderzon vertrokken. Wie regelmatig via Marktplaats handelt, kan voor een paar euro per maand een kopersbescherming genieten. Het geld wordt dan gestort en vastgehouden door Marktplaats tot het artikel is geleverd.
Bij phishing doen internetoplichters zich voor als betrouwbare instanties of partijen. Phishingberichten bevatten doorgaans een link waarmee ze aan vertrouwelijke gegevens of geld willen komen. Neem bij twijfel altijd contact op met de officiële instantie die het bericht verstuurd zou hebben.
Foto's
